- arduum
- arduus, a, um, adj. [akin to ARDÔ, arsô = to water, to cherish; aldainô = to make grow; aldêeis = growing; alo, altus, q. v.; 1. ad-oleo, ad-olesco; related to arbor, arbutus as eruthros, Germ. roth, Engl. red, is related to ruber; Ardea was perh. so called from its lofty situation; cf. Arduenna], high, elevated, lofty, steep (syn.: altus, celsus, sublimis).I.Lit.: Pergama ardua, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:II.
aether,
Ov. M. 1, 151:sidera,
id. ib. 1, 730:cedrus,
id. Am. 1, 14, 12:cervix equi,
Hor. S. 1, 2, 89:et campo sese arduus infert (Turnus),
Verg. A. 9, 53.—Also in prose in Gell.:supercilia,
i. e. proudly elevated, Gell. 4, 1, 1:confragosus atque arduus clivis,
steep, Varr. R. R. 1, 18, 4:ascensus,
Cic. Verr. 2, 4, 23:arduus ac difficilis ascensus,
Liv. 25, 13:ardua et aspera et confragosa via,
id. 44. 3: via alta atque ardua, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:mons,
Ov. M. 1, 316:Tmolus,
id. ib. 11, 150 al.—Hence, subst.: arduum, i, n., a steep place, a steep:Ardua dum metuunt, amittunt vera viaï,
Lucr. 1, 659:in ardua montis Ite,
Ov. M. 8, 692:ardua terrarum,
Verg. A. 5, 695:per arduum scandere,
Hor. C. 2, 19, 21:in arduo,
Tac. A. 2, 47:in arduis ponet nidum suum,
Vulg. Job, 39, 27:ardua Alpium,
Tac. H. 4, 70:castellorum,
id. A. 11, 9:ingressi sunt ardua,
Vulg. Jer. 4, 29. —Trop.A.That is difficult to reach or attain, difficult, laborious, hard, arduous:B.magnum opus omnino et arduum conamur,
Cic. Or. 10, 33:rerum arduarum ac difficilium perpessio,
id. Inv. 2, 54; so id. Leg. 1, 13:id arduum factu erat,
Liv. 8, 16; Tac. A. 4, 4:victoria,
Ov. M. 14, 453:virtus,
Hor. C. 3, 24, 44:nil mortalibus arduum est,
id. ib. 1, 3, 37.— Subst.:nec fuit in arduo societas,
Tac. A. 12, 15.—Troublesome, unpleasant:C.in primis arduum videtur res gestas scribere,
Sall. C. 3, 2, upon which Gellius remarks: Arduum Sallustius non pro difficili tantum, sed pro eo quoque ponit, quod Graeci chalepon appellant:quod est cum difficile tum molestum quoque et incommodum et intractabile,
Gell. 4, 15:quam arduum onus,
Tac. A. 1, 11.—Of fortune, difficult, adverse, inauspicious:aequam memento rebus in arduis Servare mentem,
in adversity, Hor. C. 2, 3, 1.► Comp. arduior: iter longius arduiusque erat, Cato ap. Prisc. p. 600 P.— Sup. arduissimus: asperrimo atque arduissimo aditu, Cato ap. Prisc. p. 600 P.; cf.: assiduus, egregius, industrius, perpetuus, and Rudd. I. p. 180, n. 58.— Adv. not used.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.